Naar aanleiding van een vraag uit de praktijk gesteld door een vereniging is dit overzicht opgesteld. Wat verandert er op 1 juli 2021? De Wbtr (Wet bestuur en toezicht rechtspersonen) is een wettelijke verplichting voor verenigingen en stichtingen. De wet geldt voor alle besturen. Op 1 juli 2021 moeten verenigingen en stichtingen aan deze wet voldoen. Op tijd op de hoogte zijn van de verplichtingen kan er voor zorgen dat de vereniging geen problemen krijgt met persoonlijke aansprakelijkheid van bestuursleden.
Wat wordt er geregeld in de wet en wat zijn de verplichtingen?
Allereerst zijn er verschillende wijzigingen die de Wbtr maakt in de bestaande wetten en regels voor verenigingen en stichtingen.
1. De positie en plichten van bestuursleden en toezichthouders
Artikel 44 van Boek 2 Burgerlijk Wetboek; de bestuurstaken kunnen worden verdeeld over een of meerdere uitvoerende en niet-uitvoerende bestuurders. Toezichthouden is een taak voor beide soorten bestuurders. Bij de benoeming moet het duidelijk zijn of het om een uitvoerende of een niet-uitvoerende bestuurder gaat (dit staat na de wetswijziging ook in artikel 37 Boek 2 BW). Artikel 47 boek 2 BW geeft aan dat de Raad van Commissarissen ook als de Raad van Toezicht kan worden aangeduid in de statuten. De Raad van Commissarissen is bevoegd om de Algemene vergadering te allen tijde te schorsen. Bij de kandidaatstelling voor bestuur worden relevante informatie vermeld zoals beroep, leeftijd, (neven)werkzaamheden in artikel 47a Boek 2 BW.
2. De aansprakelijkheid van bestuursleden en toezichthouders
De taakvervulling van de bestuurders moet voor de wijze van uitvoering in de statuten staan. Dit geldt in het nieuwe artikel 50a boek 2 BW voor alle verenigingen die vennootschapsbelasting moeten afdragen maar ook voor verenigingen die ook verplicht zijn om een financiële verantwoording, vergelijkbaar met een jaarrekening op te stellen. In artikel 244 lid 4 van Boek 2 BW wordt de plicht opgenomen dat als alle bestuurders niet in staat zijn om te besturen er een voorziening moet zijn, dat wil zeggen voorschriften voor de uitoefening van de bestuurstaken. De persoon die de taken van een commissaris vervult werkt als ware hij commissaris (dus met bijbehorende taken, plichten en aansprakelijkheden) in het nieuwe artikel 252 lid 4 Boek 2 BW.
3.Financieel beleid en goedkeuring van uitgaven
Mede hieronder vallen ook wijzigingen over de verplichte beroepspensioenregeling (artikel 110a lid 2 Boek 2 BW) en artikel 298a dat de rechter niet kan oordelen tot herstel van de arbeidsovereenkomst tussen de stichting en de bestuurder. De vereniging is wordt hier niet genoemd, wel is artikel 298a ook op commissarissen bij een stichting van toepassing.
4. Regels omtrent belangenverstrengeling
Artikel 37 Boek 2 BW geeft aan dat de bestuurder die een tegenstrijdig belang heeft geen deel neemt aan de beraadslaging (waaronder ook de vergadering) waar een besluit wordt genomen. De bestuurder moet een persoonlijk en direct belang hebben om onder deze belangenverstrengeling te vallen volgens het artikel.
Artikel 298 Boek 2 BW geeft de rechter de bevoegdheid om op verzoek van een belanghebbende een bestuurder te ontslaan wegens:
* wegens verwaarlozing van de taak;
* wegens andere gewichtige redenen;
* wegens ingrijpende wijziging van omstandigheden, waardoor het voortduren van bestuurderschap naar redelijkheid en billijkheid niet kan worden geduld;
* of wegens het niet voldoen aan een bevel van de voorzieningenrechter of de rechtbank.
Een ontslagen bestuurder of commissaris kan binnen 5 jaar na het ontslag geen bestuurder of commissaris van een stichting worden tenzij de bestuurder of commissaris gezien de taakverdeling en taken van anderen geen ernstig verwijt kan worden gemaakt. Dit geldt expliciet voor een stichting en niet voor een vereniging.
5. Procedures bij grote uitgaven of investeringen.
De exacte wetstekst is vindbaar via wetten.overheid.nl via de volgende link (zoals geraadpleegd op 17 mei 2021):